Dù là động vật đại dương sống chủ yếu trong môi trường dưới nước, cá voi cùng các sinh vật biển khác cũng có thể diệt vong nếu không có oxy để thở. Nếu như con người và các động vật trên cạn thở qua mũi, qua đường hô hấp thì với các sinh vật biển, chúng cũng có những bộ phận riêng thực hiện chức năng hô hấp để cung cấp trao đổi dưỡng khí riêng. Như với các loài cá biển, chúng thở qua vây, mực biển thở qua mang trên bụng.. Nhìn chung, chúng cũng có thể chết ngạt nếu thiếu oxy. Với thực trạng hiện nay, việc môi trường biển ô nhiễm hoặc tình trạng đánh bắt lấy vảy cá ở nhiều quá gia, chắc chắn trong tương lai chúng ta sẽ không còn được nhìn thấy những sinh vật biển này nữa.
Mục lục
Động vật đại dương cũng cần oxy để thở
Câu hỏi này nghe có vẻ đơn giản. Nhưng để tìm được câu trả lời, Frances Withrow, nhà khoa học biển tại Oceana (Tổ chức bảo vệ và bảo tồn môi trường biển) đã quyết định tìm hiểu. Ông cho biết: “Động vật biển cũng cần oxy để sống. Chúng duy trì sự tồn tại bằng oxy hòa tan. Trong khi con người và các loài động vật trên cạn khác lấy oxy trực tiếp từ không khí. Hầu hết các loài cá đều hít thở khi nước tràn qua mang của chúng. Nhưng nếu mang của chúng bị tổn thương hoặc nước không thể/không đủ để di chuyển qua thì chúng sẽ chết vì ngạt do không đủ oxy. Trên thực tế, cá và các loài sinh vật biển khác không chết đuối. Nhưng chúng sẽ chết vì thiếu oxy”.
Các dụng cụ, thiết bị câu cá như các lưỡi câu có thể làm hỏng, rách mang của cá. Ngoài ra, các mầm bệnh gây ra cái chết ở cá chủ yếu là do vi khuẩn. Chúng bám vào mang và ngăn chặn quá trình lọc oxy từ nước hoặc làm hỏng chức năng của mang cá khiến chúng trở nên mất tác dụng. Mặc dù, một số loài cá có thể bơm nước qua mang ngay cả khi chúng đang nghỉ ngơi (ngủ), nhưng phần lớn các cá phải bơi liên tục để nước chảy qua mang của mình. Do vậy, nếu chúng bị mắc kẹt vào lưới đánh cá hoặc các khu vực có nhiều vật cản… chúng sẽ không thể bơi và hấp thụ oxy từ nước được dẫn đến chết ngạt.
Thực trạng đánh bắt và lấy vây cá hiện nay
So với các sinh vật biển thì cá mập cần có vây để bơi lội. Tuy nhiên, rất nhiều ngư dân đã đánh bắt chúng để lấy vây. Vây cá mập có giá trị rất cao trên thị trường, đặc biệt là để làm thức ăn như súp vi cá mập… Sau khi cắt vây, họ ném con cá mập trở lại biển. Tuy nhiên, theo Withrow: “Đây là một hoạt động bất hợp pháp, nó không tốt cho quần thể cá mập nói chung mà còn khá tàn nhẫn.”
“Vì họ không biết rằng con cá mập không thể bơi sau khi bị cắt vây. Nó sẽ bị ăn thịt bởi những kẻ săn mồi khác. Chết vì đói hoặc ngạt thở. Đối với các động vật biển khác như rùa và cá heo,… chúng lấy không khí giống như cách con người đang thực hiện. Nghĩa là chúng có thể hít thở không khí trực tiếp từ môi trường nếu ngoi lên khỏi mặt nước”.
Khoảng 3000.000 chú cá heo và voi chết ngạt hàng năm
Theo ước tính của Ủy ban săn bắt cá voi quốc tế, rất khó để xác định được có bao nhiêu động vật biển bị chết ngạt hàng năm. Tuy nhiên, chắc chắn sẽ có khoảng 300.000 con cá voi, cá heo bị chết do vướng vào lưới đánh cá. Một nguyên nhân khác gây ra cái chết hàng loạt đối với các động vật biển. Đó là đại dương không có đủ oxy hòa tan cho chúng hít thở.
Nếu vùng biển có quá nhiều sinh vật phù sản sinh trong một thời gian ngắn. Chúng sẽ lấy hết các chất dinh dưỡng và oxy trong nước và khiến cá trong khu vực đó bị chết ngạt. Hơn nữa, nước ấm không giữ nhiều oxy hòa tan bằng nước lạnh. Khi nhiệt độ đại dương tăng lên do biến đổi khí hậu đã làm cho các vùng biển “thiếu oxy” tăng lên nhanh chóng hơn so với trước.
Động và thực vật biển đa dạng như thế nào?
Động và thực vật biển hay còn gọi chung là sinh vật biển. Chúng là các loài động vật, thực vật, vi khuẩn, vi-rút rất đa dạng sinh sống trong thế giới đại dương. Hầu hết các nhà khoa học đều cho rằng sự sống bắt nguồn từ đại dương từ khoảng 3 tỉ năm trước. Một nghiên cứu rất lớn mới đây (2012) cho rằng có khoảng hơn 700,000 cho đến gần 1 triệu loài sinh vật biển. Các nhà khoa học tin rằng hơn 1/3 trong số chúng vẫn chưa được phát hiện. Và có khả năng sẽ được phát hiện trong thế kỉ này.
Sinh vật biển xuất hiện với đủ mọi hình dáng, kích cỡ và màu sắc khác nhau. Chúng sống tại những môi trường khác nhau trong đại dương bao la. Nếu coi đại dương là một miếng bánh, các sinh vật sẽ phân bố tại 5 tầng bánh khác nhau. Tùy thuộc vào lượng ánh sáng, nhiệt độ và độ sâu của những “tầng bánh” này. Dù ở bất cứ đâu trong đại dương, chúng ta cũng đều tìm thấy sự sống.