Xét nghiệm khí máu động mạch là một khái niệm dùng trong y học. Hiểu đơn giản thì đây chính là xét nghiệm mà liên quan đến động mạch chủ của cơ thể. Khi làm xét nghiệm này, người ta sẽ đo đạc và tính toán để biết nồng độ của các chất như Oxy và C02 có trong máu. Nhờ đó các bác sĩ sẽ có thêm nghiên cứu và đánh giá và đưa ra kết quả về căn bệnh.
Đây là xét nghiệm hết sức quan trọng, đặc biệt là khi điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Bác sĩ sẽ phải làm xét nghiệm này để biết người bệnh đang ở trạng thái ra sao và cần điều trị thế nào. Khi có thể có kết quả chẩn đoán cuối cùng thì bác sĩ sẽ tiến hành điều trị cho người bệnh. Nhờ xét nghiệm khí máu động mạch mà kết quả chẩn đoán chính xác hơn.
Mục lục
Khái niệm xét nghiệm khí máu động mạch
Xét nghiệm khí máu động mạch là xét nghiệm đo độ axit, nồng độ oxy và carbon dioxide trong máu động mạch. Xét nghiệm được lấy từ máu động mạch sau khi máu đã đi qua các mô của cơ thể nơi oxy đã được sử dụng hết và cacbon dioxide được tạo ra. Mẫu máu có thể được lấy từ động mạch quay, động mạch đùi, hoặc động mạch cánh tay. Nếu trên cánh tay được sử dụng để lọc máu hoặc có nhiễm trùng hay viêm khu vực vị trí đâm kim thì không được sử dụng để lấy máu.
Các bước xét nghiệm khí máu động mạch
– Làm sạch vị trí cần lấy máu bằng cồn. Trong một số trường hợp có thể được tiêm thuốc gây tê cục bộ để làm tê vùng đó.
– Đưa kim vào động mạch, có thể cần nhiều hơn một thanh kim.
– Lấy máu đầy ống tiêm. Cần lưu ý, bệnh nhân chắc chắn thở bình thường trong khi máu đang được thu thập.
Cách lấy máu để làm xét nghiệm khí máu động mạch
– Rút kim và đặt một miếng bông hoặc gạc lên vị trí kim khi kim được lấy ra.
– Đặt một miếng băng lên vị trí thủng và áp mạnh trong 5 đến 10 phút. Trong những trường hợp có sử dụng thuốc chống đông máu hay có vấn đề chảy máu cần phải ấn vào vị trí lấy máu lâu hơn.
Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm
– Sốt hoặc hạ thân nhiệt
– Thiếu máu nặng hoặc đa hồng cầu
– Hút thuốc.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là một dạng bệnh lý tắc nghẽn thông khí phổi được định tính là sự suy giảm thông khí mãn tính. Thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính làm giảm lưu lượng thở, một trong những rối loạn sinh lý đặc trưng của bệnh. Do viêm đường thở mãn tính làm dày lên lớp dưới biểu mô đường thở. Nó làm tăng số lượng và kích thích các chất nhày, tăng vi mạch phế quản. Nó khiến tăng khối cơ trơn đường thở. Sự tái tạo lại đường thở gây ra hậu quả hẹp đường thở, tăng tuyến nhầy. Đồng thời tăng sức cản đường thở ngoại vi. Nó cũng làm giảm lưu lượng thở không hồi phục.
Những phương pháp chẩn đoán bệnh:
– X-quang phổi
– CT lồng ngực
– Thăm dò chức năng hô hấp
– Khí máu động mạch.
Xét nghiệm khí máu động mạch và bệnh về phổi
Xét nghiệm này được sử dụng nhằm kiểm tra chức năng phổi có khả năng di chuyển oxy và loại bỏ cacbon dioxide trong máu. Khi máu đi qua phổi, oxy di chuyển vào máu trong khi carbon dioxide di chuyển ra khỏi máu vào phổi.
Xét nghiệm PaO2 và Pa CO2
Xét nghiệm này thì người xét nghiệm sẽ cần sử dụng máu lấy từ động mạch trong đó nồng độ oxy (PaO2) và carbon dioxide (PaCO2) có thể được đo trước khi chúng di chuyển vào các mô trong cơ thể.
Áp suất của oxy (PaO2): đo áp lực oxy hòa tan trong máu và mức độ oxy có thể di chuyển từ phổi vào máu. Áp suất của carbon dioxide (PaCO2): đo áp lực của carbon dioxide hòa tan trong máu và mức độ carbon dioxide có thể di chuyển ra khỏi cơ thể.
Vai trò của việc thăm dò khí máu động mạch
Thăm dò khí máu động mạch là một trong những xét nghiệm quan trọng giúp phát hiện được tình trạng suy hô hấp cấp hoặc mạn tính, và rối loạn thăng bằng kiềm toan trong bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Ở giai đoạn nhẹ hoặc trung bình có thể làm giảm PaO2 nhưng không làm tăng PaCO2.
Trong trường hợp bệnh nặng sẽ dẫn tới tình trạng suy hô hấp cấp hoặc mạn tính. Dẫn tới PaO2 trong máu giảm và PaCO2 tăng. Sự giảm PaO2 trong máu chủ yếu do nguyên nhân giảm thông khí phế nang và mất cân bằng giữa thông khí với tuần hoàn.
Kết luận
Tóm lại, xét nghiệm khí máu động mạch là xét nghiệm đo mức oxy và carbon dioxide trong máu. Một trong những xét nghiệm quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD. Đặc biệt đối với những bệnh nhân nặng cần phải thở máy, xét nghiệm đặc biệt này sẽ giúp trong việc điều chỉnh các thông số của máy thở.
Lưu ý cho người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
Dưới đây là vài lưu ý mà bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần lưu ý kỹ:
– Không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định;
– Bỏ thuốc lá, và tránh tiếp xúc với khói thuốc;
– Tập luyện thể thao thường xuyên và ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng
– Tránh lạnh, ẩm, bụi, khói…Cần đeo bảo hộ lao động khi tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, không đun bếp than, củi.
– Cai nghiện thuốc lá, thuốc lào
– Tiêm vắc-xin phòng cúm hàng năm vào đầu mùa thu.
– Tiêm vắc-xin phòng phế cầu.