Khỉ lùn đuôi sóc thường được gọi với danh pháp là Cebuella, là loài khỉ nhỏ nhất trên thế giới đã được các nhà nghiên cứu, nhà sinh vật học công nhận. Thân hình của chúng có kích cỡ nhỏ nhẹ, trông vô cùng ngộ nghĩnh, đáng yêu và đặc biệt là rất thông minh, thậm chí có thể giao tiếp với con người. Mặc dù là một loài động vật hoang dã, khó thuần chủng nhưng vẫn có nhiều người thích nuôi khỉ lùn đuôi sóc như một thú cưng trong nhà, nâng niu và âu yếm trên tay. Theo các nghiên cứu trước đây, khỉ lùn đuôi sóc được ghi nhận là chỉ có một loài. Thế nhưng mới đây, các nhà sinh vật học phát hiện ra rằng thực chất, chúng còn có thêm một loài khác sở hữu ngoại hình tương đồng, khó phân biệt.
Giới thiệu về khỉ lùn đuôi sóc
Khỉ lùn đuôi sóc (Cebuella) là động vật đặc hữu của rừng mưa Amazon ở Nam Mỹ. Trước đây, chỉ duy nhất một loài được mô tả trong chi này là Cebuella pygmaea. Cebuella pygmaea là một loài động vật có vú trong họ Cebidae, bộ Linh trưởng. Loài khỉ này có chiều dài khoảng 11,7 – 15,2 cm và nặng trung bình 100 gram khi trưởng thành. Kích thước nhỏ bé này khiến chúng được ghi nhận là loài khỉ nhỏ nhất trên thế giới. Mới đây, người ta phát hiện thêm một loài khác của động vật này.
Khỉ lùn đuôi sóc có cặp mắt tinh nhanh, miệng rộng. Đuôi của chúng khá dài và lông hơi vằn loang màu xám pha vàng nâu. Chúng sống theo đàn khoảng 5-7 con trong rừng rậm Nam Mỹ. Khỉ lùn đuôi sóc thích sống ở ven bờ sông, sát các nông trại. Ngoài ra còn phân bố ở những khu vực có nhiều bụi tre. Trong điều kiện hoang dã, loài khỉ này có thể sống thọ 11 năm, còn trong điều kiện ở sở thú, chúng có thể sống đến gần 20 năm. Chúng rất hiếu kỳ, thích đùa nghịch và hoạt động suốt ngày.
Trong môi trường tự nhiên, chúng rất nhanh nhẹn. Loài khỉ này có thể di chuyển nhanh chóng từ cành cây bên này sang cành cây bên kia. Vì thế rất hiếm khi bạn bắt gặp chúng. Hiện này chúng được nuôi làm thú cưng phổ biến trên thế giới. Những loài khỉ này đều có nguy cơ tuyệt chủng. Cho đến khi có phong trào nuôi khỉ như một loài thú cưng thì chúng mới thoát nạn.
Khỉ lùn đuôi sóc có 2 loài riêng biệt
Nghiên cứu mới cho thấy khỉ đuôi sóc lùn bao gồm hai loài riêng biệt. Trước đây, nhiều người vẫn lầm tưởng nó chỉ có một loài. Trong một nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí American Journal of Physical Anthropology, các nhà sinh vật học từ Đại học Bắc Illinois (NIU) của Mỹ đã tiến hành phân tích cấu trúc hộp sọ và ADN của những mẫu vật Cebuella pygmaea được thu thập tại 13 địa điểm khác nhau và nhận thấy chúng thuộc về hai loài riêng biệt.
Nhóm nghiên cứu đề xuất đặt tên cho loài mới là Cebuella niveiventris. Đây là loài mới bên cạnh Cebuella pygmaea đã được mô tả từ trước. Loài khỉ C. pygmaea vốn được tìm thấy ở phần phía tây bắc của rừng mưa Amazon. Thế nhưng họ hàng của nó chủ yếu phân bố ở phần phía tây nam.
Cách phân biệt hai loài Cebuella
Theo tác giả chính của nghiên cứu Leila Porter, nhà nhân học sinh học tại NIU, rất khó để phân biệt hai loài. dựa trên vẻ bề ngoài vì chúng gần như giống hệt nhau cả về hình dáng lẫn màu sắc. “Sự khác biệt trong cấu trúc hộp sọ gợi ý rằng C. pygmaea và C. niveiventris có thể hơi khác nhau về hành vi kiếm ăn. Ví dụ, chúng có thể đục khoét các loại cây khác nhau với đặc điểm vỏ cây khác nhau”, Porter cho biết. Cebuella chủ yếu ăn nhựa cây. Chúng thường khoét các lỗ nhỏ trên lớp vỏ của cây thân gỗ hoặc cây leo. Sau đó, chúng sẽ dùng lưỡi để liếm nhựa tiết ra từ đó. Đôi khi, chúng cũng ăn mật hoa và trái cây để bổ sung dinh dưỡng.